Văn hóa & Đạo đức Karate-do

(Võ sư Hồ Hòang Khánh , Valadimir Pronikov & Ivan Ladanov) *** Một nắm đấm hay một cú đá của một võ sinh Không Thủ Đạo ( Karate-ka ) khi tung ra có một sức tàn phá rất tàn khốc và dễ dàng gây thương vong cho đối phương . Thầy Gichin Funakoshi đã nói : " Trong Karate không có kỹ thuật tấn công " . Vì vậy nguyên tắc chính trong việc hướng dẫn văn hóa đạo đức của Không Thủ Đạo là không cho phép một người biết Không Thủ Đạo gây thương tích hoặc tấn công đối phương trước , trừ khi bị tấn công trước hay bị dồn vào chỗ bế tắc . Tuy nhiên chiều hướng giải quyết chính trong những trường hợp này vẫn chỉ là hóa giải và luôn luôn trong tư thế tự vệ . Không Thủ Đạo không đơn thuần chỉ là những kỹ thuật đấm đá mà nó bao gồm cả quá trình tu tập tinh thần song song với rèn luyện thể xác đã được nung đúc trên nền tảng là triết lý nhà Phật ( Bukyo ) , Thần Đạo ( Shinto ) và Võ Đạo ( Budo ) . Trong đó tâm thế đạo đức Phật giáo là yếu tố tinh thần , còn Thần Đạo và Võ Đạo là yếu tố hành vi ứng xử trong cuộc sống xã hội . Chữ Do của Karate-do có nghĩa ở đây là Đạo - là con đường dẫn dắt chúng ta đến chân lý để hiểu thế nào là Chân Thiện Mỹ cũng như để giúp việc tu tập chất và tinh thần được hòa hợp . Các võ sư Karate thường khuyên các đệ tử phải tu luyện sao cho có thể hội nhập được tinh thần và thể chất thành một khối thống nhất , không thể tách rời nhau . Mô hình ứng xử lý tưởng , theo các võ sư , phải là : " Bắt ý thức phải lệ thuộc vào thể chất ; còn thể chất phải tuân thủ sự chi phối của ý thức mình " . Một thành tố quan trọng của mô hình đó là phải tuân thủ những đức lệ mà mọi võ sinh phải rèn luyện thật dày công trong suốt cả cuộc đời hoặc trong từng chặng , mới hy vọng trở thành một võ sĩ cao thủ .Có nhiều phương pháp để rèn luyện , một trong những phương thức hữu hiệu nhất là chiêm nghiệm bản thân và cuộc sống qua các câu danh ngôn như : - Không khắt khe , ta khó lòng sống sót . Không mềm mỏng , ta sẽ chẳng đáng sống ở đời . - Vết thương bằng gươm giáo có thể lên da non , nhưng vết thương do sự hạ nhục gây ra , thì chẳng bao giờ thành sẹo . - Người biết lượng thứ không phải là người ngu ngốc . Kẻ ngu ngốc thường là những kẻ chẳng hề biết tha thứ bao giờ . - Kẻ nào dám cắn vào tay người vừa cho hắn ăn , kẻ đó tất sẽ liếm ngay đế giày đứa vừa chà đạp hắn . - Đời ta là một cánh hoa . Ai mà biết lúc nào thì rã cánh ? HOÀNG NGỌC HÙNG # 28. February 2007, 13:09

Các Hệ Phái KARATE

Shotokan, lối đánh thấp đầy uy quyền: Môn shotokan tự nó đã rất khác so với các môn khác bởi vị trí chiến đấu thấp và biên độ lớn trong kỹ thuật. Những vị trí chiến đấu thấp tạo ra lợi thế làm tăng phần cơ dưới. Shotokan đòi hỏi động tác phải mạnh, không chỉ bởi tính ổn định của vị trí chiến đấu mà còn ở phần hông vững vàng. Trong khi di chuyển, phần hông luôn luôn phải giữ ngang tầm. Shotokan là môn chiến đấu thấp, đầy lực và nhịp nhàng, chậm và nhanh đan xen nhau. Điều này rất quan trọng và cũng là quy luật khắc nghiệt trong chuyển động tay chân. Ví dụ như trong khi di chuyển hay ở những kỹ thuật chân, hông phải luôn giữ ở một vị trí cố định. Đặc biệt nhịp thở không được phát ra mạnh khi thót bụng. Những bước nhảy cũng đòi hỏi tính kỹ thuật một cách nghiêm khắc chứ không đơn thuần mang tính chất thể dục trong môn shotokan. Wado-ryu, sự kết hợp giữa Karaté và Ju-jutsu: Môn wado-ryu trước hết là một môn rất có kỹ thuật, một lối chiến đấu luôn luôn thay đổi và hoàn toàn khó nắm bắt trong đó tính uyển chuyển là một khái niệm hết sức quan trọng. Có 3 nguyên tắc trong trường phái Wado-ryu: Noru (phối hợp trong tấn công và phòng thủ ở cùng một động tác), Nagasu (hít thở) và Inasu (làm trệch hướng). Một khía cạnh nữa cũng không kém phần quan trọng là tính kiềm chế và giữ khoảng cách với đối thủ. Nguyên tắc này về cơ bản mang tính quyết định rất cao. Thực ra, bản chất của Karaté Wado ryu đã tự thu tóm trong một tổng thể mở của tinh thần và lòng dũng cảm. Shoto ryu, môn võ của nghệ thuật kata: Các đặc điểm kỹ thuật của shoto ryu phỏng theo Shuri-Té và Nahaté. Phong cách được đánh dấu bằng sự tinh tế (nhận thức sự tấn công) và độ nhanh nhậy (hay còn gọi là tốc độ chuyển động và nắm bắt cuộc chiến). Những kỹ thuật dựa trên tính linh hoạt của vùng hông và những chuyển động nhịp nhàng của cơ thể. Môn shoto-ryu đòi hỏi cơ thể phải ở vị trí tự nhiên, tay ở tư thế mở. Ở shoto-ryu ngườI ta cũng tìm thấy tính liên kết về lực, một trạng thái cân bằng làm hài hòa cơ thể và duy trì sức khỏe. Bởi vậy shoto-ryu cũng là một trường phái thi đấu dẻo dai và đầy chất uyển chuyển. Goju-ryu, kết hợp giữa sức mạnh và tính mềm mại: Môn Goju ryu dựa trên những khái niệm uyển chuyển và là sự kết hợp giữa hai thuật ngữ "Go" (cương: cứng rắn) và "Ju"(nhu: mềm mại). Cả hai khái niệm này đều có tầm quan trọng và tính quyết định cao ngang bằng nhau để tạo nên môn Goju ryu. Khoảng cách cần thiết trong trường phái này cho phép người ta có thể thực hiện một cách có hiệu lực những cú chặt đòn, những cú khóa đòn và phóng những đòn bằng tay một cách có hiệu quả hơn. Ngoài ra, ở hệ phái Goju ryu, toàn bộ cơ thể như một động cơ chuyển động, lực tập trung nhiều ở cơ bụng. Do vậy những cú đạp và đá tập trung sức mạnh ghê gớm. Cũng giống như những hệ phái truyền thống khác của Okinawa, kỹ thuật bằng tay cũng có một vị trí quan trọng. Goju ryu là một phương pháp tự vệ tuyệt vời cũng như tôi luyện sức khỏe, và lòng tự tin là nền tảng cơ bản của hệ phái. NHỮNG KỸ THUẬT CĂN BẢN CỦA KARATEDO. Tấn pháp:Tachiwara Mỗi một võ sinh karate muốn đạt được trình độ chuyên môn cao, điều căn bản kỹ thuật trước nhất là tấn pháp. Tấn pháp quan trọng và cần thiết đối với võ sinh cũng như nền móng vững chắc cho một tòa nhà cao tầng. Bộ tấn Karate bao gồm 19 tấn khác nhau. Mỗi một tấn có khỏang cách khác nhau, hướng của mũi bàn chân, dạng của hai bàn chân, dạng của hai bàn chân đứng trụ tấn. Tất cả đều nhất nhất tuân thủ theo nguyên tắc khoa học, sự tính toán khoa học, giữa trọng tâm con người và khỏang hai chân trọng lượng chịu đựng trên mũi bàn chân. Mỗi một tấn áp dụng thích nghi cho các đòn kĩ thuật làm tăng thêm sức mạnh của đòn thế bằng khỏang cách tấn công và phản công. Mỗi tấn được ổn định là làm cho trọng tâm con người luôn luôn được thăng bằng, trong di chuyển, cũng như cố định. Hoạt động di chuyển của một tấn là sự chuyển động từ phần thắt lưng trở xuống. Và chúng ta ví con người như đang cầm một bát nước đầy ngang thắt lưng, muốn nước khỏi tràn ra ngoài, chúng ta phải di chuyển trên mặt phẳng nằm ngang. Trọng tâm con người ở Đan Điền nơi tập trung sức mạnh về thể lực cũng như ý lực, chúng ta cố gắng giữ thăng bằng khi di chuyển tấn cũng như biến tấn: là không trồi lên sụt xuống. Khi di chuyển phối các tấn các kỹ thuật khác nhau, chúng ta phải phối hợp 2 tiêu chuẩn: thăng bằng và lanh lẹ. Có như vậy chúng ta mới đạt hiệu quả tấn pháp. Thân pháp: (Tai Kawasi) Thân pháp Karate nền tảng căn bản ứng dụng kỹ thuật nhuần nhuyễn trong tập luyện giữa tấn pháp và kỹ thuật. Thân pháp rất hữu ích khi thi đấu. Thân pháp là sự phối hợp nhịp nhàng giữa tấn kỹ thuật trong khi tiến (Susumikata), lùi (Motorikata), bước chéo (Ayumi Ashi), bước lướt (Tsugi Ashi), duỗi chân (Okuri Ashi) hoặc vừa bước vừa lướt hoặc quay sau (Ushino Tai Kawasi). Khi tập luyện phối hợp thân pháp chúng ta luôn luôn: - Giữ thăng bằng con người. - Chuyển động thân hình nhẹ nhàng mền mại. - Luôn luôn giữ đúng tư thế tấn. - Không được nhấc chân khỏi mặt đất cũng như không được chà sát mạnh vào mặt đất. - Từ vùng thắt lưng trở xuống chuyển động di chuyển toàn bộ con người không trồi lên thụt xuống, chúng ta luôn luôn di chuyển trên mặt phẳng nằm ngang. Kỹ thuật Karate: Karate là một bộ môn có chương trình huấn luyện kỹ thuật rất phong phú và đa dạng, mỗi một phần của bàn tay, cánh tay, cùi chỏ, đầu gối và chân đều là một vũ khí sắc bén. Mỗi một kỹ thuật Karate đều mang tính khoa học trong tấn công cũng như đỡ đòn. Tùy theo khong cách, vị trí, hình dạng của đối thủ các đòn thế Karate sẽ được sử dụng tương ứng với hiệu quả năng lực đòn thế cao nhất dù ở góc độ khó nhất. Hiệu năng đòn thế của cánh tay (từ cùi chỏ đến 5 đầu ngón tay) và chân (từ đầu gối đến 5 đầu ngón chân) được võ sinh Karate phát huy tối đa khi tấn đỡ đòn và phản công. Cho dù sử dụng đòn thế nào đi chăng nữa mỗi một võ sinh Karate muốn đạt căn bản chuyên môn phải đạt trình độ kỹ thuật Karate mà tất cả các kỹ thuật Karate đều dựa trên các nguyên lý khoa học về vật lý và tâm lý. Về nguyên lý vật lý: 1. Tận dụng sức mạnh tối đa: Muốn tăng tối đa sức mạnh đòn thế phải dựa trên các yếu tố sau: - Sức mạnh tỷ lệ thuận với độ co dãn bắp thịt. - Độ công phá của một sức mạnh tỷ lệ nghịch với thời gian tác dụng. - Trong các kỹ thuật dùng cách lật tay (đỡ và chặt) dùng cách xoay hay xoắn (trong các cú đấm) xoay vặn hông (trong các cú đá) để tạo vận tốc ban đầu. 2. Về tập trung sức mạnh Các kỹ thuật Karate tập trung sức mạnh để tăng hiệu năng kỹ thuật cần phải đúng lúc và đúng chỗ. - Dùng mặt phẳng tiết diện nhỏ tiếp xúc thì cú đánh tác dụng càng mạnh càng uy lực. - Vận dụng nhiều bắp thịt thì sức mạnh càng lớn. - Muốn tập trung tối đa sức mạnh trong cơ thể phải tập trung vận dụng các bắp thịt đồng chiều đỡ, sử dụng hiệu nghiệm sự hợp lực của các sức cho các bắp thịt khác nhau tác dụng. - Vận dụng sức mạnh tối đa theo trình tự vận chuyển cơ bắp như bắp thịt ở bụng và ở hông rồi đến tay chân. - Dùng phản học để ổn định hỗ trợ và tăng sức mạnh đòn thế khi phát ra. 3. Về hơi thở: Điều hoà hơi thở đúng lúc sẽ tăng sức mạnh đòn thế và tránh gây nguy hiểm cho bản thân. Đối với bộ môn Karate nhiều người quan niệm đó là một môn võ chuyên dùng tay không, với quan niệm này người ta chưa hiểu rõ nghĩa chữ Karate và tất cả các kỹ thuật của bộ môn. Trên cơ thể con người được chia thành 3 vùng rõ nét: vùng cao, giữa và thấp. Các kỹ thuật Karate đều áp dụng cho 3 vùng đó trong đó có đòn chân. Riêng đòn chân Karate cũng phong phú đa dạng không kém gì đòn tay kể cả trong tư thế nằm, tuỳ theo khong cách và vị trí dạng hình của đối thủ mà võ sinh Karate sẽ vận dụng đòn thế kỹ thuật tay hay chân để thích ứng đem lại hiệu quả năng lực đòn thế cao nhất. Nguyên lý tâm lý: Sức mạnh kỹ thuật không phải là yếu tố quyết định mà nó còn phải phụ thuộc vào yếu tố tâm lý. Nếu một võ sinh Karate đạt được những yếu tố nguyên lý này thì sẽ đem lại thành công trong thi đấu cũng như đời sống. - Tâm bình - Trí sáng - Sự hợp nhất giữa tâm trí và ý trí. Đây là một sức mạnh vô biên, trong con người ngoài sức mạnh thể chất còn có sức mạnh bên trong của tinh thần. Nếu ta vận dụng được hài hoà cả hai yếu tố khi tập luyện, chắc chắn ta sẽ thành công trên nhiều mọi lãnh vực võ thuật và trong sinh hoạt đời sống hàng ngày. Theo TÀI LIỆU VÕ HỌC